Suriye’de cihatçıların Şam’ın kontrolünü ele geçirmesiyle Esad dönemi sona erdi. Emperyalistlerin önünü açtığı cihatçılar, “demokratik” bir yönetim vaat etse de bölge halkları daha büyük bir tehlikeyle karşı karşıya.
Suriye’de emperyalistlerin yol verdiği cihatçı çetelerin 11 gündür süren saldırıların sonunda Şam düşerken Ortadoğu’da kalan tek laik yönetim de sona erdi. Ankara, Şam’ın düşüşüne selam dururken yeni bir döneme giren Suriye ve Ortadoğu, tehlikeli paylaşım mücadelelerine gebe.
Heyet Tahrir el Şam (HTŞ) öncülüğündeki cihatçı çeteler, Suriye ordusuna karşı 27 Kasım’da başlattıkları saldırıda Halep, Hama ve Humus’un ardından başkent Şam’ı da ele geçirdi. Cihtçılar, Lazkiye ve Tartus’ta da kontrolü ele geçirdi.
Suriye Başbakanı Muhammed Gazi el-Celali “ülkeyi terk etmeyeceğini” belirterek “Suriye’de halkın seçeceği bir hükümetle çalışmaya ve her türlü desteği sağlamaya hazır olduklarını” kaydetti.
‘Şam Esad’dan kurtuldu’
HTŞ lideri Ebu Muhammed Colani ise “Esad rejiminin devrildiğini” belirterek Suriye’de yeni bir dönemin başladığını duyurdu. Cihatçı çetelerin militanlarına çağrı yapan Colani “Kamu kurumlarına yaklaşmak kesinlikle yasak. Bu kurumlar, resmen devredilene kadar eski Başbakanın gözetimi altında kalacak. Havaya ateş açılması da yasak” dedi. Colani, yurtdışındaki Suriyelilere de “Özgür Suriye’ye dönmeleri” için çağrıda bulunuldu.
Cihatçılar kutluyor
Şam’dan Esad ailesinin memleketi Lazkiye’ye, Halep ve Hama’dan diğer pek çok kente Esad yönetiminin sembolü olan tüm simgeler indirilirken heykeller yıkıldı. Cihatçılar Şam’daki Devlet Başkanlığı Sarayı’nı bastı. Suriye devlet televizyonuna giren cihatçılar “Esad rejiminin devrildiğini ve tüm tutsakların serbest bırakıldığını” duyurdu.
‘Esad ülkeyi terk etti’
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın ailesiyle ülkeyi terk ettiği belirtilirken nerede olduğuna dair net bir bilgi yok. Reuters’a konuşan kaynaklar ise cihatçıların Şam’a girdiği saatlerde Şam Havalimanı’ndan kalkan ve Esad’ı taşıyor olabileceği belirtilen bir uçak ile Humus semalarında iletişimin koptuğunu söyledi.
Rusya Dışişleri Bakanlığı ise Beşar Esad’ın görevden ayrılma kararı alarak ülkeyi terk ettiğini bildirdi. Esad’ın iktidarı barışçıl yolla devredilmesi talimatı verdiğini kaydeden Bakanlık, Rusya’nın, Suriye’deki tüm gruplarla temas halinde olduğunu da bildirdi.
HTŞ liderliğindeki muhalif militanların operasyonlarına yakın bir kaynak, CNN International’a yaptığı açıklamada, Esad’ı bulmak için aktif bir arama çalışması yürütüldüğünü söyledi.
SMO’DAN yoğun saldırı
HTŞ’nin Şam’ı ele geçirmesinin ardından Ankara’nın desteklediği Suriye Milli Ordusu’na (SMO) bağlı cihatçı gruplar da ülkenin kuzeyindeki Münbiç’te SDG’ye karşı operasyon başlattı. Ankara’daki güvenlik kaynakları SMO’nun “Özgürlük Şafağı Operasyonu” ile Menbiç’in yüzde 80’ni kontrol altına aldığını iddia etti.
Münbiç Askeri Konseyi ise kentin üç cephesinde şiddetli çatışmalar yaşandığını duyurarak SMO’nun şehrin güney girişine ilerlediğini açıkladı. Kent merkezinde güvenlik önlemlerinin artırıldığı belirtildi. Hafta içinde SDG’nin Fırat’ın batısında kontrol ettiği son iki bölgeden Tel Rıfat’ı ele geçiren SMO, yönünü Münbiç’e çevirmişti.
Hizbullah geri çekildi
HTŞ öncülüğündeki cihatçı çetelerin başkent Şam’da kontrolü ele geçirmesiyle Lübnan Hizbullahı’nın da Suriye’den çekildiği öne sürüldü. Reuters’a konuşan Hizbullah’a yakın iki güvenlik kaynağı, örgütün Suriye’deki tüm güçlerini geri çektiğini bildirdi. Kaynaklardan biri, Hizbullah’ın perşembe ile cuma geceleri boyunca Suriye’ye konuşlandırdığı gözetmen güçlerinin geri çekilmeyi denetlemek için gönderildiğini söyledi.
11 günde neler yaşandı?
• Halep’e saldırı
Suriye’de 27 Kasım’da, El Kaide’nin Suriye kolu olan El Nusra bağlantılı HTŞ, Suriye ordusuna karşı saldırı başlattı. 30 Kasım’da Halep’in merkezinin büyük bölümünü Suriye ordusundan alan cihatçılar, aynı gün tüm İdlib genelinde hâkimiyet sağladı.
• Hama’ya yöneldiler
Cihatçılar, Halep’te kontrolü ele geçirdikten sonra Hama’ya yöneldi.
• SDG, Tel Rıfat’ı kaybetti
Ankara destekli SMO, 2016’dan beri YPG’nin kontrolündeki Tel Rıfat’ı ele geçirdi.
• ABD, İran destekli milisleri vurdu
Cihatçılar ile Suriye ordusu arasındaki çatışmalar Hama’da kilitlendi. Bu sırada çatışmalara müdahil olan ABD, Suriye’nin doğusundaki Deyrizor’da İran destekli milislere hava saldırıları düzenledi.
• İsrail devreye girdi
İsrail de Suriye’de Hizbullah bağlantılı hedeflere saldırı düzenledi. İsrail, başkent Şam’a düzenlediği saldırıda “Hizbullah’ın Suriye ordusuyla irtibatını sağlayan” Selman Nemer Cema isimli komutanın öldüğünü ileri sürdü.
• Humus’un düşüşü
Suriye ordusu ile şiddetli çatışmalar sonrası cihatçı çeteler, 5 Aralık’ta Hama kent merkezinde kontrolü ele aldı. Suriye ordusu şehrin dışına çekilirken cihatçılar, başkent Şam’a açılan stratejik önemdeki Humus’a yöneldi.
• Şam kuşatıldı
Cihatçı çeteler, 7 Aralık’ta Humus kent merkezinde kontrolü ele geçirerek Şam sınırına dayandı. Aynı gün Dera ve Süveyda’da da kontrolü sağlamasıyla Şam kuşatıldı. Cihatçılar, Şam’ın güney banliyölerine giriş yaptı.
Rojava’da ohal ilanı
Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi, Esad yönetiminin devrilmesinin ardından Suriye’nin birliği için barışçıl diyalog çağrısı yaparak “Suriye’deki her gruba elini uzattıklarını” açıkladı. Açıklamada, barışçıl çözüm çağrılarına yanıt vermeyen Esad’ın dışlayıcı politikalarının Suriye’deki krizin büyümesine neden olduğu belirtildi.
Öte yandan Rojava yönetimi, Fırat Nehri’nin doğusunda ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) kontrolündeki bölgelerde ise olağanüstü hal (OHAL) ilan edildiği duyuruldu. Açıklamada “halk ve silahlı güçlerin kent ve köyleri savunma konusunda en üst seviyede dikkatli olması gerektiği” belirtildi. HTŞ’nin Humus’taki ilerleyişinin ardından Suriye ordusu, ülkenin kuzeydoğusundaki Deyrizor’dan çekilerek bölgeyi SDG’ye devretmişti.
Esad yönetiminin devrilmesine ilişkin açıklama yapan SDG Genel Komutanı Mazlum Abdi, “Bu değişiklik, tüm Suriyelilerin haklarını garanti altına alan, demokrasi ve adalete dayalı yeni bir Suriye’nin inşası için bir fırsattır” ifadelerini kullandı.
ABD IŞİD’İ bahane etti
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Beşar Esad yönetiminin devrilmesinin ardından Suriye’deki askeri varlığını sürdüreceğini açıkladı. Pentagon’un Ortadoğu sorumlusu Daniel Shapiro, Suriye’nin doğusundaki yaklaşık 900 Amerikan askerinin ülkede kalmaya devam edeceğini belirterek bunun temel gerekçesinin “IŞİD’in kalıcı yenilgisini garanti altına almak” olduğunu ifade etti.
KAYNAK: Birgün